گل گاوزبان یا افعی گیاه با نام علمی: Echium نام یک سرده از تیره گاوزبانیان است.
گل گاوزبان لاجوردی و شبیه گل انار بوده و تخم آن مستدیر( حلقوی شکل ) و لعابی است و در کوه های البرز بسیار زیاد پیدا می شود. گیاه دیگری که در اصفهان و بعضی از بلاد، گاوزبان می دانند “مرماخوز” است که گل آن لاجوردی و کوچک و مدور است.
فواید و خواص گل گاو زبان برای پوست مو و ناخن
جوشانده گل گاو زبان برای بهبود وضعیت مو، ناخن و پوست تاثیر فراوانی دارد.
عُصاره برگ گل گاوزبان به عنوان ترکیبی نرم کننده برای پوست خشک و برطرف نمودن خارش های پوستی به کار می رود.
افشره برگ گل گاوزبان را می توان با مقدار مساوی آب رقیق نمود و برای خشکی و یا خارش پوست و همینطور جوش های عصبی روی پوست مالید.
داروشناختی و اثرات مهم گل گاوزبان
از نظرسنتی گل و برگ گاوزبان با طبیعت گرم دارای اثر نشاطآور، مقوی عمومی و شادابکننده رخسار میباشد و همچنین در بیماریهای کلیوی، بهخصوص ورم کلیه مورد استفاده قرار میگیرد. از قسمت گل گیاه گاوزبان در فرمول شربت سالیساره کمپوزه استفاده میکنند و 11 نوع دیگرآن تاکنون اسپیسیالیته تهیه شده است. برگهای گاوزبان در بسیاری از نواحی به صورت سالاد استفاده میشود و برگ پخته آن نیز بهصورت اسفناج مصرف میگردد. همچنین از گل گاوزبان به دلیل داشتن ترکیبات رنگی برای رنگ کردن سرکه و در مصارف خارجی بهعنوان نرمکننده پوست استفاده میشود. این گیاه بهصورت موضعی برای بهبود شقاقهای روی دست و زخمها کاربرد دارد و عصاره آبی داغ حاصل از دانههای این گیاه باعث افزایش شیردهی در مادران شیرده میشود.
طریقه مصرف:
- برای مصرف گل گاوزبان میتوان 10 الی 15 گرم از گل خشک شده را به مدت 5 دقیقه جوشانده و پس از گذراندن از صافی مصرف کرد (جوشانیدن طولانیمدت گل گاوزبان موجب کم رنگی محلول میشود).
- همچنین میتوان 2 قاشق غذاخوری پر از گل گاوزبان را در لیوانی آب جوش ریخته و به مدت 20 دقیقه صبر کرد که در این صورت بهتر است سر ظرف با پارچه یا دری پوشانده شود.
از قدیم گل گاوزبان را با لیموعمانی مخلوط میکردند و با هم به صورت دم کرده و یا جوشانده مصرف میکردند. با توجه به اینکه لیموعمانی دارای اثرات آرامبخشی است، مخلوط این دو سبب تقویت اثر همدیگر میشود. بهعلاوه خاصیت اسیدی لیمو موجب خوشرنگ شدن گل گاوزبان میگردد. البته دمکرده یا جوشانده این گیاه عمدتا همراه با نبات میباشد که آمیزهای خوشطعم و خوشرنگ ایجاد میکند.
نکات مهم
- مصرف خودسرانه داروهای گیاهی و صناعی بدون تشخیص و نسخه پزشک منجر به مصرف زیاد دارو و بروز عوارض جانبی میشود.
- گل گاوزبان جزو گیاهان دارویی است که اکثرا در بیماریهای قلبی به منظور خوددرمانی استفاده میشود. طبق پژوهشی که توسط نگارنده و همکاران از دانشگاه علوم پزشکی قزوین به منظور شناسایی وضعیت خوددرمانی در بیماران بستری شده در بخش قلب و عروق صورت گرفته است، بیشترین داروی مصرفی گیاهی گل گاوزبان و بعد از آن عرق نعنا و آویشن بود که بهبودی ظاهری ناشی از مصرف زیاد این گیاهان شاید خطرهای ناگوار دیگری به دنبال داشته باشد.
- گل گاوزبان به دلیل داشتن آلکالوئید برای زنان باردار و کودکان مضر است.
استفاده موضعی از گل گاوزبان روی پوست, در درمان درماتیت سبوره ای نوزادی موثر است. همچنین استفاده از گل گاوزبان روی پوست موجب نرمی و لطافت پوست می شود. به همین دلیل امروزه در تولید بسیاری از محصولات مراقبتی بهداشتی پوست از این گیاه استفاده می شود.
خاصیت روغن گلگاوزبان ضدچروک پوست صورت
دکتر ماری پییر هیل سیلوستر، متخصص پوست میگوید: «روغن گل گاوزبان بیش از آنکه مرطوبکننده طبیعی باشد، خواص ضدچروکی و صاف شدن پوست دارد. اسیدهای چرب آن شامل امگا۶های مفیدی است که به عملکرد پوست کمک کرده و از خشکی آن جلوگیری میکند.» این روغن برای پوستهای خشک و تیره مناسب است؛ اما همگان میتوانند از آن استفاه کنند. شما میتوانید از این روغن برای صورت و گردنتان استفاده کنید؛ زیرا در این نواحی علائم پیری پوست مشهودتر است.
روش استفاده:
روغن گلگاوزبان را صبحها روی پوست خود بمالید و آرام ماساژ دهید. برای اینکه از خواص ضدپیری و ضدخشکی این روغن نهایت استفاده را ببرید، میتوانید کپسول آن را که در داروخانهها و عطاریها به فروش میرسد، مصرف کنید.